—!! Van oktober 2021 tot en met maart 2022 organiseert het Edams Museum een tentoonstelling over Keramiekfabriek Fris Edam: Fris Springlevend! 75 jaar Fris Edam – in november 2021 komt een boek uit bij deze tentoonstelling over Fris Aardewerk Edam
De N.V. Keramische Industrie Fris was gevestigd te Edam en heeft bestaan van 1947 tot 1969. De belangrijkste ontwerper verbonden aan de fabriek was Willem de Vries. Er zijn een aantal verschillende serviezen geproduceerd en daarnaast losse voorwerpen zoals vazen, bloempotten, kop en schotels. Dit aardewerk wordt gekenmerkt door een stijlvolle en evenwichtig vormgeving waarbij gebruiksgemak op de voorgrond stond. De vorm en kleuren van het aardewerk waren geinspireerd op de ideeën ontwikkeld door het Bauhaus en de Nieuwe Zakelijkheid. In de eerste jaren van het bestaan van de fabriek werd nog veel aardewerk met de hand gedraaid, daarna werden steeds meer artikelen gegoten. Vanaf 1947 werden thee-, koffie- en ontbijtserviezen vervaardigd naast losse artikelen voor huishoudelijk gebruik zoals melkkannen, melkbekers, eierschalen, koffie- en theepotten en kop en schotels en het wat luxere gebruiksaardewerk zoals vazen. Deze artikelen werden gemaakt in de kleuren grijs, princesseblauw, jade, oud-rose, groen, geel, licht- en donkerblauw.
Het servies Edam was het eerste theeservies dat werd gemaakt in 1947. In de jaren 1948 en 1949 volgden een koffie- en ontbijtservies van hetzelfde model. In 1950 kwam er een compleet servies Edam op de markt, eerst alleen in de kleur grijs, later (vanaf 1952) in de kleuren princesseblauw, lichtblauw, donkerblauw, geel en groen.
Vanaf 1955 werd het servies Symfonie in de handel gebracht. Het is net als het servies Edam gebaseerd op de cirkelvorm, maar met een ovale rand. Het werd gemaakt en in dezelfde kleuren als het voorgaande servies en daarnaast in de kleur Jade (grijsgroen). Bij beide serviezen was de kleur parelgrijs favoriet. Als er nog iets te vinden is van deze serviezen is het vaak in deze kleur en in mindere mate in princesseblauw of lichtblauw. De kleuren donkerblauw, geel, groen en jade komt men weinig tegen.
Servies Fris-Palet. Reseda-groen als basiskleur met daarnaast de bijpassende kleuren reseda, prunus, narcis, hortensia, fresia en chrysant. Dit servies is weinig verkocht en er is nauwelijks iets van overgebleven.
Vanaf 1958 wordt het succesvolle servies Jubilant op de markt gebracht. Dit is gemaakt van oven- en stootvast half-porselein. Eerst in de kleuren ivoor-bruin engobe en koningsblauw. Later is de kleur reinetgeel hieraan toegevoegd. Vanaf 1960 werd dit servies ook gemaakt met decor “500” in groen en bruin.
Het servies Cleopatra, dat vanaf 1961 werd geproduceerd, heeft een streepreliëf. De kleuren zijn mat-wit, oud-rose en geel. Mat-wit komt het meest voor, de laatste twee kleuren zijn zeldzaam.
Het servies Marijke werd in 1963 ontwikkeld door E. Truyen en J. Lucassen. De vormgeving is, in tegenstelling tot de ontwerpen van Wim de Vries, vrij barok. Het werd gemaakt in de kleuren opaal-wit en linde. Men komt het weinig tegen. Vanaf 1967 is het servies Cordella in de handel gebracht in de kleuren kobaltblauw en mosgroen. Dit ontwerp was weer van Wim de Vries en ook aanmerkelijk strakker van vorm dan het servies Marijke. Het servies Bonnie werd in 1969 ontworpen door Floris Meydam in “mix” lichtbruin en groen.
In het begin van de jaren zestig begon met met de vervaardiging van de serie Tipica artikelen en Cleopatra artikelen. Geen complete serviezen, maar sets en losse voorwerpen. Deze werden uitgevoerd in verschillende kleuren waaronder donker- en lichtbruin, beige, rood, geel en grijs.
Literatuur:
- Fris : N.V. Keramische Industrie Fris, Edam 1947-1969 / Anna Sterk. – Leeuwarden : Museum het Princessehof, 1985
- Made in Holland : 1945-1988 gebruikskeramiek / Marie-Rose Bogaers. – ‘s-Hertogenbosch : Het Kruithuis, 1988. – ISBN 90-12-06015-X